Heyecan İyi Bir Şey mi? Kültürlerin Kalp Atışı Üzerine Antropolojik Bir Yolculuk Bir antropolog olarak dünyanın dört bir yanına yaptığım yolculuklarda beni en çok büyüleyen şey, insanın duygularını ifade etme biçimleridir. Kimi toplumlarda heyecan, yaşamın kutsal bir parçası; kimilerinde ise dizginlenmesi gereken bir taşkınlık olarak görülür. Bu çeşitlilik, duyguların yalnızca biyolojik değil, aynı zamanda kültürel bir fenomen olduğunu gösterir. Heyecan, insanın evrensel dili olsa da, her kültür onu farklı şekilde “okur”. Heyecanın Antropolojik Tanımı: Duygunun Sosyal Yüzü Antropolojik açıdan heyecan, sadece içsel bir duygu değil; toplumsal bir performanstır. İnsanlar duygularını belirli ritüeller, semboller ve dilsel kodlarla ifade eder. Örneğin Japon…
4 YorumEtiket: bir
Helezon Kaç Kilo? Tarihsel Bir Bakışla Gücün, Dengenin ve Dayanıklılığın Sembolü Bir tarihçi olarak bazen en basit sorular bile insanlığın gelişim serüvenine ışık tutar. “Helezon kaç kilo?” gibi teknik görünen bir soru bile, aslında insanın doğayı anlamlandırma, mekanik gücü ölçme ve denge kurma arayışının tarihine uzanır. Çünkü her ağırlık bir anlam taşır, her dönme hareketi bir fikir doğurur. Helezon, yalnızca bir mekanik parça değil; tarih boyunca dönüşümün, sürekliliğin ve düzenin sembolü olmuştur. Helezonun Kökeni: Döngüsel Düşüncenin Mekanikleşmesi Helezon kelimesi, Antik Yunan kökenli “helix” sözcüğünden gelir ve “dönerek yükselen çizgi” anlamını taşır. Antik çağlardan itibaren insanlar doğadaki spiral formları —deniz kabukları,…
6 YorumSes Düşmesine Ne Denir? — Frekanslar Arasında Kadın-Erkek Farkı Bazı konular vardır ki, ilk duyduğunda sıradan gelir ama içine indikçe tam bir fikir senfonisine dönüşür. “Ses düşmesine ne denir?” işte onlardan biri. Hadi gelin, bu konuyu hem bilimsel hem de insani yönleriyle birlikte ele alalım — biraz veriyle, biraz duyguyla, biraz da tartışmayla. — Ses Düşmesi Nedir, Ne Değildir? “Ses düşmesi” denince aklımıza ilk gelen şey genellikle sesin incelip kalınlaşmasıdır. Bilimsel olarak bu duruma “mutasyon” ya da “sesin kalınlaşması (voice mutation)” denir. Özellikle ergenlik döneminde, hormonların etkisiyle ses tellerinin kalınlaşması sonucu oluşur. Ama gelin görün ki mesele sadece biyolojiyle bitmiyor.…
8 YorumGürültü Nedir, Örnek Veriniz? Siyasetin Sesinde Duyulmayanlar Üzerine Bir Analiz Bir siyaset bilimci olarak toplumları anlamaya çalışırken her zaman şu soruyla başlarım: “Gerçekte kim konuşuyor ve kim susturuluyor?” Siyaset, özünde bir iletişim ve güç mücadelesidir. Bu yüzden “gürültü” sadece fiziksel bir rahatsızlık değil, siyasal düzenin içindeki görünmez bir iletişim arızasıdır. Siyasal sistemler gürültüyü bastırarak değil, onu anlamlandırarak var olabilir. Çünkü gürültü, çoğu zaman düzenin sorgulandığı, iktidarın sarsıldığı ve toplumun yeni sesler çıkarmaya başladığı andır. Siyasal Bağlamda Gürültü Nedir? Gürültü, siyaset bilimi açısından, toplumsal iletişimde anlamın bozulduğu, mesajların çarpıtıldığı veya bilinçli olarak bastırıldığı durumlardır. Bir liderin konuşması medya tarafından farklı biçimlerde…
8 YorumÜlker Çikolatalı Gofret Mini 82 gr Kaç Adet? Bir Filozofun Düşünceleri Ülker Çikolatalı Gofret Mini 82 gr basit bir paketlemeden ibaret görünür. Fakat bir filozof gözüyle bakıldığında bu soru—“Kaç adet?”—salt bir tüketici merakı olmaktan çıkar, etik, epistemoloji ve ontoloji katmanlarında tartışmaya açılır. Çünkü biz, gündelik hayatımızda tükettiğimiz bir ürünün niceliğini merak ederken aslında varlık, bilgi ve değer ilişkilerine de dokunuruz. — Ontolojik Perspektif: “Adet” Olarak Varlık Bir paketteki gofretlerin adedi nedir? Bu soru bize şunu düşündürür: Varlığın birimi nedir? Bir gofret dediğimizde, bu tekil parçayı mı kastederiz, yoksa onun çikolata ile kaplanmış çok katmanlı yapısını mı? Bir parça kırıldığında hâlâ…
8 YorumPetrolü İlk Bulan Kişi Kimdir? Kaynakların Sınırlılığından Küresel Ekonomiye Uzanan Bir Hikâye Giriş: Kaynakların Sınırlılığı, Seçimlerin Ağırlığı Bir ekonomist için her şey bir seçimle başlar. Çünkü dünya, sınırsız isteklerle dolu, fakat kaynaklar kıt. Bu denge, tarih boyunca insanlığın tüm ekonomik kararlarını belirlemiştir. Petrolü ilk bulan kişi kimdir? sorusu da aslında yalnızca bir tarihsel merak değildir; bu soru, kaynakların keşfinin toplumsal refahı nasıl dönüştürdüğüne dair bir ekonomik hikâyenin kapısını aralar. Petrol, yalnızca yerin altındaki siyah bir sıvı değildir. O, sanayi devriminden itibaren büyümenin, üretimin, hatta savaşların ana dinamiği haline gelmiş bir sermaye biçimidir. Ekonominin diliyle söylersek: Petrol, “arz-talep” dengesinin en hassas…
8 YorumHollywood Gülüşü Ne Demek? Psikolojinin Aynasında Bir Yüz İfadesi Bir psikolog olarak insan yüzündeki ifadeleri anlamak her zaman büyüleyici olmuştur. Çünkü her gülümseme, bir hikâye anlatır. Kimi zaman güven duygusunu, kimi zaman kaygıyı, kimi zaman da toplumsal onay arayışını yansıtır. İşte bu bağlamda, son yıllarda kültürel bir fenomen hâline gelen Hollywood gülüşü, yalnızca estetik bir tercih değil; aynı zamanda derin bir psikolojik göstergedir. Peki, gerçekten nedir bu Hollywood gülüşü? Ve neden bu kadar çok insan bu gülüşün peşindedir? Hollywood Gülüşü: Mükemmeliyetin Maskesi Hollywood gülüşü, beyaz, simetrik, kusursuz dişlerle tamamlanan, neredeyse “ideal” sayılabilecek bir yüz ifadesidir. Ancak psikolojik açıdan bu gülüş,…
6 YorumGüdük Tıp Ne Demek? Psikolojinin Işığında Yarım Kalan İyileşme Bir Psikoloğun Meraklı Girişi İnsan zihni, karmaşık bir laboratuvardır. Düşünceler, duygular, inançlar ve davranışlar bu laboratuvarda sürekli etkileşim halindedir. Bir psikolog olarak her zaman şunu merak ederim: Neden bazı insanlar iyileşme yoluna çıkar ama asla tam anlamıyla iyileşemez? İşte “güdük tıp” kavramı tam da bu noktada zihinsel bir metafor gibi karşımıza çıkar. Tıbbın, tedavinin veya iyileştirmenin bir “yarım kalmış” hâlini anlatır. Güdük tıp, sadece bedensel değil, zihinsel bir yarım kalmışlıktır — tedavinin biçimsel ama ruhun derinlerinde eksik kalmış versiyonu. Güdük Tıp: Kavramsal Bir Okuma “Güdük” kelimesi, eksik, tamamlanmamış, potansiyelinin altında kalmış…
8 Yorumİstanbul Havalimanı İşletmesi Kime Ait? Geleceğe Dair Stratejik ve Toplumsal Yorumlar Bugün sizlerle, hepimizin günlük yaşamını doğrudan ya da dolaylı etkileyen bir konuyu samimi bir şekilde masaya yatırmak istiyorum: İstanbul Havalimanı işletmesi kime ait? Belki de bu sorunun cevabını hepimiz az çok biliyoruz ama asıl mesele, bu sahipliğin geleceğe yansımaları… Stratejik hamleler, toplumsal etkiler, küresel işbirlikleri ve hatta hayal gücümüzün sınırlarını zorlayan olasılıklar… İşte bu yazıda biraz beyin fırtınası yapalım istiyorum. Bugünün Sahiplik Yapısı İstanbul Havalimanı’nın işletmesi, İGA Havalimanı İşletmeleri A.Ş. tarafından yürütülmektedir. Bu konsorsiyumda Kalyon Holding gibi güçlü şirketler yer almakta. Ancak bu sahiplik sadece bugünü ilgilendirmiyor. Asıl dikkat…
4 YorumBir Hadise Var, İlk Kim Söyledi? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir Bakış Bazen bir söz, bir hareket, hatta sadece bir anlık düşünce, dünyayı değiştirebilir. Ancak bu tür eylemler, kim tarafından söylenmiş olursa olsun, sosyal yapıyı, toplumsal cinsiyet normlarını ve çeşitlilik anlayışlarını nasıl şekillendirir? Bugün, “Bir hadise var, ilk kim söyledi?” sorusunu toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet prizmasından ele alarak, sadece sözün kim tarafından söylendiğini değil, aynı zamanda bu sözün kimlere hitap ettiğini, hangi grupları dışlayabileceğini ve hangi dinamikleri tetikleyebileceğini inceleyeceğiz. Toplumsal Cinsiyet ve Sözün Gücü Bir sözü ilk kim söylediği, çoğu zaman o sözün ne kadar…
8 Yorum