“Duymak ile İşitmek Eş Anlamlı Mıdır? – Bir Ekonomistin Perspektifiyle Kaynakların kıt, tercihlerin sınırsız olduğu bir dünyada, bir ekonomist olarak sürekli “seçmek ya da reddetmek” ikileminde bulunurum. Duyma ve işitme kavramları da benzer bir tercih sürecini içeriyor; düşündüğümüzde, bu iki kelime birbirinin yerine kullanılıyor olsa da ekonomik analiz açısından farklı “maliyet” ve “getiri” profilleri taşıyor. Bu yazıda, duymak ile işitmek arasındaki eş anlamlılık iddiasını, piyasa dinamikleri, bireysel kararlar ve toplumsal refah çerçevesinde inceleyeceğiz. Piyasa Dinamikleri Açısından Terimler Arasındaki Fark Dilimizde “duymak” kelimesi genellikle pasif bir süreci, “işitmek” ise bir eylemin, algının gerçekleştiğini ifade eder. Bu aslında ekonomik olarak bakıldığında “girdi” ile “işlem”…
6 YorumEtiket: bir
De Facto Devlet Ne Demek? Toplumsal Yapılar ve Bireyler Arasındaki Etkileşim Sosyolog olarak, toplumsal yapılar ve bireylerin bu yapılar içindeki rolleri üzerine sürekli düşünmek, insan ilişkilerinin karmaşıklığını anlamaya yönelik önemli bir çabadır. Her bir insan, yaşadığı toplumun normları, değerleri ve kültürel pratikleriyle şekillenir. Ancak bu yapıların nasıl işlediğini, bazen görünmeyen ve dışarıdan gözlemlenemeyen kavramlarla daha derinden incelemek gerekir. Bugün, “de facto devlet” kavramını ele alacağız. Bu terim, bir devletin resmi tanınırlığının olmaması durumunda bile, belirli bir bölgedeki fiili yönetim ve toplumsal yapıyı tanımlar. Ancak bu kavram, yalnızca siyasi bir durumun ötesinde, toplumsal normlar, cinsiyet rolleri ve kültürel pratikler açısından da…
4 YorumÇil Yavrusu Ne Demek? TDK’nın Tanımı Yeterli Mi? Hepimizin hayatında zaman zaman duyduğu ama tam olarak anlamını sorgulamadığı bazı kelimeler vardır. “Çil yavrusu” da bunlardan biri. Ancak bu kelimenin TDK tanımına baktığınızda, aslında gerçekten anlamlı bir açıklama yapıldığını söylemek oldukça zor. TDK, “çillerle dolu” ya da “yüzünde çil olan kişi” anlamında bir tanım sunsa da, bu açıklama ne kadar tatmin edici? Gerçekten de bu deyim sadece çillerle mi alakalıdır, yoksa daha derin bir kültürel bağlamı mı vardır? Hadi gelin, “çıl yavrusu”nun anlamını ve TDK’nın sunduğu tanımın eksikliklerini cesurca irdeleyelim. TDK’nın Tanımı: Sadece Yüzeysel Bir Açıklama Türk Dil Kurumu (TDK) “çil…
8 YorumMütevekkil Bir Kişi Ne Demek? Psikolojik Bir Mercekten İnceleme Bir Psikologun Meraklı Girişi: Mütevekkil Olmak ve İnsan Davranışları İnsan davranışlarını anlamak, insan olmanın en karmaşık yönlerini çözümlemeye çalışmak gibidir. Bazen, bir bireyin tutumu, düşünce biçimi ya da yaşama yaklaşımı, dışarıdan bakıldığında oldukça basit bir anlam taşıyormuş gibi görünse de, derinlere inildiğinde oldukça karmaşık bir yapıya sahiptir. Mütevekkil olmak, hem kişisel bir yaklaşımı hem de sosyal bir tutumu ifade eden bir kavramdır. Bu kelime, çok farklı bağlamlarda anlam bulabilir, ancak psikolojik açıdan bakıldığında, bir kişinin dünyaya karşı tutumunu ve yaşam stratejilerini gözler önüne serer. Mütevekkil bir kişi ne demek, bunu anlamak…
8 YorumKalp Kelimesinin Kökü Nedir? Dilden Kültüre, Bilimden Geleceğe Dönüşen Bir Hikâye Kalbin sadece göğsümüzde atan bir organ olmadığını ilk fark ettiğimde küçüktüm: “Kalbim kırıldı” cümlesiyle, tıpta anlatılan kas pompasının ötesine geçen bir anlam evrenine dokunmuştum. Bugün de aynı merakla yazıyorum: kalp kelimesinin kökü nedir sorusu, yalnızca bir etimoloji meselesi değil; düşünme biçimlerimizi, duygularımızı ve toplumun kendini anlatma yollarını gösteren bir pusula. Gel, birlikte köke inelim; dünü okuyalım, bugünü tartışalım, yarına dair küçük bir önsezi geliştirelim. “Kalp” Arapça qalb (قلب) kökünden gelir; “dönmek, çevirmek, altüst etmek” anlam alanını taşır. Yani kalp, dilde de hayatta da “dönüşüm”dür. Kalp Kelimesinin Kökü: Q-L-B ve…
6 YorumKadınlarda Kasılma Neden Olur? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Derinlemesine Bir Bakış Bazen beden, kelimelerin anlatamadığını bir kasılmayla söyler. Bu kasılma bazen bir doğum sancısıdır, bazen bastırılmış bir duygunun bedene yansıması, bazen de doğal bir fizyolojik süreç… Kadın bedeni söz konusu olduğunda, bu konu yalnızca tıbbi bir mesele olmaktan çıkar; kültür, toplum, psikoloji ve biyoloji iç içe geçer. Gelin “Kadınlarda kasılma neden olur?” sorusuna hem dünyanın dört bir yanından hem de kendi coğrafyamızdan bakarak çok katmanlı bir yolculuğa çıkalım. Kasılma Nedir? Bedenin Sessiz Dili Fizyolojik Tanım ve Temel Mekanizma Kasılma, kas hücrelerinin istemli veya istemsiz şekilde kasılıp gevşemesiyle ortaya çıkan fizyolojik…
8 YorumHirfet Kanunu Nedir? Antropolojik Bir Perspektiften İnceleme Kültürlerin çeşitliliği, insan toplumlarının binlerce yıllık evriminin bir yansımasıdır. Her kültür, kendine özgü ritüelleri, sembollerini, toplumsal yapıları ve kimlik anlayışlarını geliştirmiştir. İnsanlar, bu kültürel normlarla, değerlerle ve yasalarla bir arada yaşarlar. Bir antropolog olarak, bu normların sadece toplumları şekillendiren değil, aynı zamanda bireylerin dünyayı nasıl algıladığını da belirleyen temel unsurlar olduğunu düşünürüm. Bir kültürün yasaları, halkların yaşam biçimini ve kimliğini derinden etkiler. Bu yazıda, Osmanlı İmparatorluğu’ndan günümüze kadar varlığını sürdüren ve özellikle geleneksel Türk toplumlarında önemli bir yer tutan Hirfet Kanunu’nu, antropolojik bir bakış açısıyla ele alacağız. Hirfet Kanunu’nun toplumsal yapılar, ritüeller ve…
8 YorumCinsiyet Değiştiren Erkeğe Ne Denir? Toplumsal Yapılar ve Cinsiyet Kimliği Üzerine Bir Analiz Bir toplumun yapısını, sadece bireylerin işlevlerine bakarak anlamak oldukça yetersiz olurdu. Toplumsal normlar, cinsiyet rolleri ve bireylerin bu rolleri nasıl algıladıkları, toplumun işleyişini etkileyen en önemli unsurlardan biridir. Kendi kimliğini, toplumsal cinsiyetini veya biyolojik cinsiyetini değiştiren bireyler, bu normların dışına çıkarak toplumsal yapının sınırlarını zorluyorlar. Cinsiyet değiştiren bir erkeğin toplumsal kimliği ve bu kimliğin toplum tarafından nasıl kabul gördüğü, bize toplumsal yapılar ve bireylerin etkileşimi hakkında önemli bilgiler sunmaktadır. Cinsiyet Değiştiren Erkeğe Ne Denir? Cinsiyet değiştiren bir erkeğe, toplumun çoğunluğu “trans erkek” veya “trans birey” şeklinde hitap…
8 Yorum3. Kademe Antrenör Ne Demek? Güç İlişkileri ve Toplumsal Düzenin Psiko-Sosyal Boyutları Siyaset Bilimci Bir Bakış: Güç ve Toplumsal Düzen Güç, siyaset biliminin temel dinamiklerinden biridir. Her toplum, güç ilişkilerinin üzerinden şekillenir ve bu ilişkiler, sadece hükümetler ve devletler arasında değil, aynı zamanda toplumun en küçük yapı taşlarında da varlık gösterir. 3. Kademe Antrenörlük, belirli bir alanda uzmanlaşmış, toplumu organize eden ve bireylerin davranışlarını şekillendiren bir pozisyondur. Ancak bu unvanı sadece bir meslek olarak görmek, bu kavramın toplumsal ve politik etkilerini görmezden gelmek olur. Bir “antrenör”, tıpkı bir lider veya bir politika yapıcı gibi, yalnızca bireyleri eğitmekle kalmaz, aynı zamanda…
6 YorumŞeffaf deniz anası zehirli mi? Merakın peşinden denize dalalım Bir yaz sabahı… Su cam gibi, güneş suyun yüzeyinde kırpışıyor ve tam o anda incecik, neredeyse görünmez bir silüet yanınızdan süzülüp geçiyor: şeffaf bir deniz anası. Güzel ama biraz ürkütücü, değil mi? “Şeffaf deniz anası zehirli mi?” sorusu tam da burada, sahildeki sohbetlerimizin başrolüne oturuyor. Hadi bu soruyu, meraklı bir arkadaş grubunun kıyıda oturup sohbet edişi kadar samimi ama bir o kadar da derinlikli biçimde ele alalım. Kısa cevap: Bazen evet, bazen hayır Şeffaflık tek başına bir güvenlik garantisi değil. Denizanası “şeffaf” olduğu için zararsız da olmaz, “renkli” olduğu için tehlikeli…
8 Yorum